1. Tổng quan về Vườn quốc gia Cát Bà - Khu dự trữ sinh quyển thế giới
1.1. Vị trí địa lý và tầm quan trọng của Vườn quốc gia Cát Bà
Vườn quốc gia Cát Bà tọa lạc tại huyện Cát Hải, Hải Phòng, cách trung tâm thành phố khoảng 30km về phía Nam. Với diện tích ấn tượng 17.360 ha, trong đó 11.000 ha là rừng và 6.500 ha là mặt nước biển, khu vực này tạo nên một hệ sinh thái đặc biệt hiếm có ở Việt Nam khi kết hợp cả rừng nhiệt đới và hệ sinh thái biển.
Vườn Quốc gia Cát Bà với diện tích ấn tượng 17.360 ha (Ảnh: Sưu tầm)
Đây không chỉ là khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng bậc nhất miền Bắc mà còn đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái cho toàn bộ vùng vịnh Hạ Long - Cát Bà. Hệ thống núi đá vôi cổ tại đây cũng tạo nên những cảnh quan đặc trưng với các hang động kỳ vĩ và những đỉnh núi hùng vĩ.
1.2. Lịch sử hình thành và danh hiệu UNESCO
Vườn quốc gia Cát Bà được thành lập vào năm 1986, đánh dấu nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học của Việt Nam. Đến năm 2004, khu vực này chính thức được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Trước đây Vườn quốc gia Cát Bà từng trải qua nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng như là căn cứ kháng chiến trong thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ. Hiện tại Cát Bà còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng như hang Quân Y và hang Trúc Môn, đây chính là bệnh viện dã chiến trong chiến tranh.
Vườn Quốc gia Cát Bà được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới (Ảnh: Sưu tầm)
Danh hiệu UNESCO không chỉ là niềm tự hào mà còn đặt ra trách nhiệm bảo tồn và phát triển bền vững cho Cát Bà. Hiện nay, các chuyên gia đang nỗ lực để Cát Bà cùng vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, nhằm nâng cao vị thế và bảo vệ tốt hơn cho khu vực độc đáo này.
2. Khám phá hệ sinh thái độc đáo của rừng Cát Bà
2.1. Rừng nguyên sinh với những loại thực vật quý hiếm
Rừng nguyên sinh Cát Bà là ngôi nhà của hơn 282 loài thực vật, trong đó nhiều loài có giá trị dược liệu cao và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Đặc biệt, khu rừng kim giao với những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi tạo nên một không gian huyền bí đặc trưng cho vùng núi đá vôi.
Rừng nguyên sinh Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Trong quá trình di chuyển, du khách dễ dàng bắt gặp các loài cây đặc hữu như cây sao đen, lim xanh, …. Trong số đó có cây kim giao là loài cây quý được dùng làm kim chỉ nam cho các thủy thủ xưa. Thảm thực vật ở Cát Bà có sự phân tầng rõ rệt của rừng nhiệt đới, bạn có thể thấy từ các loài dương xỉ ở tầng thấp đến những tán cây cao vút.
Đặt biệt hệ thống rừng ngập mặn ven biển giúp Vườn quốc gia Cát Bà tạo nên vành đai bảo vệ tự nhiên cho đảo trước những tác động của biển cả. Đồng thời đây cũng là nơi sinh sản của nhiều loài hải sản quý.
2.2. Voọc Đầu Vàng - Biểu tượng bảo tồn của Vườn quốc gia Cát Bà
Voọc đầu vàng (Trachypithecus poliocephalus) là linh trưởng đặc hữu và biểu tượng bảo tồn nổi bật nhất của vườn quốc gia Cát Bà. Với số lượng chỉ còn khoảng 60-70 cá thể trong tự nhiên, loài này được xếp vào danh sách những loài linh trưởng nguy cấp nhất hành tinh.
Voọc đầu vàng tại Vườn quốc gia Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Tên gọi của chúng bắt nguồn từ bộ lông đen tuyền đặc trưng, tương phản với phần đầu có màu vàng ánh kim. Voọc đầu vàng sống thành từng đàn nhỏ 4-15 cá thể, chủ yếu hoạt động trên tán cây và di chuyển rất nhanh nhẹn giữa những vách đá vôi dựng đứng.
Hiện nay Trung tâm Bảo tồn Voọc đầu vàng tại Cát Bà đang thực hiện nhiều dự án nghiên cứu nhằm bảo tồn và ngăn chặn sự tuyệt chủng của loài linh trưởng này. Du khách có thể tham quan khu vực quan sát đặc biệt để nhìn thấy chúng trong tự nhiên. Tuy nhiên bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của loài này.
2.3. Hệ sinh thái biển phong phú quanh đảo
Vùng biển bao quanh Vườn quốc gia Cát Bà là một kho báu tự nhiên với gần 1.500 loài sinh vật biển. Tại đây có hơn 500 loài cá, 400 loài san hô mềm và cứng, cùng hàng trăm loài động vật phù du và rong biển sinh sống và phát triển mạnh mẽ.
Hệ sinh thái rừng - biển độc đáo tại Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Hệ thống rạn san hô rộng khoảng 172 ha tập trung tại các vịnh nhỏ như Cát Dứa, Cát Oan và Tùng Gấu, tạo nên những "khu vườn dưới biển" rực rỡ sắc màu. Đây cũng là nơi cư trú của nhiều loài cá cảnh, đồng thời là môi trường sinh sống hiếm hoi của các loài quý như rùa biển, bò biển dugong và cá voi.
Ngoài ra, hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển đóng vai trò như một "nhà trẻ sinh học" có vai trò lớn trong việc nuôi dưỡng nhiều loài thủy sản có giá trị kinh tế như ghẹ, tôm, cua và cá con. Sự kết hợp hài hòa giữa rừng và biển chính là điểm đặc biệt giúp Cát Bà trở thành vùng biển có đa dạng sinh học bậc nhất Việt Nam.
3. Top 5 điểm tham quan không thể bỏ lỡ tại Vườn quốc gia Cát Bà
3.1. Động Trung Trang - Hang động kỳ bí giữa lòng núi đá
Cách thị trấn Cát Bà khoảng 15km về phía Tây Bắc, Động Trung Trang nằm trong thung lũng là một trong những hang động lớn và kỳ bí nhất của Vườn quốc gia Cát Bà. Với chiều dài khoảng 300m, hang động này được hình thành từ quá trình bào mòn của nước qua hàng triệu năm trên nền đá vôi, tạo nên những khối thạch nhũ và măng đá với hình thù độc đáo.
Động Trung Trang - 1 trong những hang động lớn và kỳ bí của Vườn quốc gia Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Bước vào lòng hang, du khách sẽ được chiêm ngưỡng hệ thống nhũ đá lung linh dưới ánh đèn chiếu sáng nghệ thuật, tạo nên khung cảnh huyền ảo như chốn thần tiên. Mỗi khối đá trong hang đều gắn liền với những câu chuyện dân gian thú vị, như "Cây tiền", "Rồng chầu", hay "Phật Bà Quan Âm".
Theo truyền thuyết, hang động này từng là nơi Bà Chúa Trung Trang tu luyện sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ vùng đất Cát Bà. Tượng thiếu nữ nép mình vào vách đá và hình chạm khắc của một con mãng xà tại cửa hang được cho là linh vật của Bà Chúa, canh giữ sự bình yên cho hang động.
Không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp tự nhiên, Động Trung Trang còn là nơi sinh sống của nhiều loài động vật như dơi, chim, bò sát và côn trùng. Nhiệt độ trong hang luôn mát mẻ quanh năm, khoảng 18-20°C, tạo cảm giác dễ chịu đặc biệt trong những ngày hè nóng bức. Lối đi trong hang đã được xây dựng an toàn với hệ thống đèn chiếu sáng, tuy nhiên du khách vẫn nên mang theo giày dép phù hợp và đi theo hướng dẫn viên để tránh lạc lối trong hang.
3.2. Đỉnh Ngự Lâm - Chinh phục đỉnh cao với tầm nhìn toàn cảnh
Nằm ở độ cao khoảng 225m so với mực nước biển, Đỉnh Ngự Lâm là điểm cao nhất mà du khách có thể chinh phục tại Vườn quốc gia Cát Bà. Để lên đến đỉnh, bạn sẽ trải qua quãng đường trekking dài hơn 3km, mất khoảng 1–1,5 giờ tùy theo thể lực, băng qua rừng nguyên sinh với hệ sinh thái phong phú .
Đỉnh Ngự Lâm nơi ngắm nhìn bao quát hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ (Ảnh: Sưu tầm)
Khi đặt chân lên đỉnh, phần thưởng dành cho bạn là tầm nhìn 360 độ bao quát toàn bộ Vịnh Lan Hạ với hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ nhấp nhô trên mặt biển xanh ngọc. Vào những ngày trời quang đãng, bạn thậm chí có thể nhìn thấy cả Vịnh Hạ Long ở phía xa.
Thời gian lý tưởng để leo đỉnh Ngự Lâm là vào mùa khô, từ tháng 4 đến tháng 9, khi thời tiết khô ráo và mát mẻ. Nhiều du khách chọn leo vào sáng sớm hoặc chiều muộn để ngắm bình minh hoặc hoàng hôn, khi ánh sáng tạo nên những khoảnh khắc diệu kỳ trên mặt biển .
3.3. Làng chài Việt Hải - Trải nghiệm văn hóa địa phương
Nằm sâu trong lòng Vườn quốc gia Cát Bà, làng chài Việt Hải là một ngôi làng cổ với lịch sử hơn 100 năm, được bao quanh bởi những dãy núi đá vôi hùng vĩ và rừng nguyên sinh xanh mát. Với diện tích khoảng 141 ha và khoảng 70 hộ dân sinh sống, nơi đây vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống và lối sống bình dị của cư dân vùng biển.
Làng chài Việt Hải là một ngôi làng cổ với lịch sử hơn 100 năm (Ảnh: Sưu tầm)
Để đến được Việt Hải, du khách có thể lựa chọn:
Đường thủy: Đi thuyền từ bến Bèo qua vịnh Lan Hạ đến bến Việt Hải (khoảng 30 phút), sau đó đi bộ hoặc xe đạp thêm khoảng 5km để vào làng.
Đường bộ: Trekking xuyên rừng quốc gia Cát Bà với quãng đường khoảng 12 km, dành cho những ai yêu thích mạo hiểm và khám phá thiên nhiên.
Tại đây, du khách có thể tham quan những ngôi nhà truyền thống, giao lưu với người dân địa phương và tìm hiểu về những làng nghề truyền thống tại đây. Các sản phẩm đặc sản của làng có thể kể đến như mật ong rừng, rượu sim, và các món hải sản tươi ngon.
Làng chài Việt Hải không chỉ là một điểm đến hấp dẫn về mặt du lịch mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử và sinh thái độc đáo của Vườn quốc gia Cát Bà. Hành trình này chắc chắn sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm khó quên và hiểu thêm về vẻ đẹp kỳ diệu của thiên nhiên và con người Việt Nam.
3.4. Rừng Kim Giao - Cung đường trekking mạo hiểm
Ẩn mình trong Vườn quốc gia Cát Bà, Rừng Kim Giao là điểm đến lý tưởng cho những ai đam mê khám phá thiên nhiên hoang sơ. Với diện tích khoảng 7 ha, khu rừng này nổi bật với hàng ngàn cây kim giao cổ thụ, thân thẳng tắp, tán lá xanh mướt, tạo nên khung cảnh yên bình và thơ mộng.
Rừng Kim Giao - điểm đến cho những ai đam mê khám phá thiên nhiên hoang sơ (Ảnh: Sưu tầm)
Hành trình chinh phục rừng Kim Giao bắt đầu từ cổng Vườn quốc gia Cát Bà, du khách sẽ đi bộ khoảng 1 km trên con đường bê-tông bằng phẳng để đến chân núi. Từ đây, tiếp tục men theo con đường mòn dài 500m xuyên qua rừng, với nhiều đoạn dốc nghiêng 40–50 độ và các khúc cua quanh mỏm đá tai mèo sắc nhọn. Tổng quãng đường trekking khoảng 3km, thời gian đi và về mất khoảng 2–3 giờ, tùy theo thể lực của mỗi người.
Rừng Kim Giao là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm. Du khách có thể bắt gặp các loài cây như lát hoa, bàng, bo, lim xanh, lim xẹt, mang... mọc kín hai bên đường. Ngoài ra, khu rừng còn là nơi cư trú của nhiều loài động vật như sóc bay, khỉ mặt đỏ, chồn, và các loài chim rừng đầy màu sắc.
Điểm đặc biệt của cung đường này là sự thay đổi liên tục của địa hình, từ những thung lũng trũng ẩm ướt đến các sườn núi dựng đứng. Nhiều đoạn đường đòi hỏi du khách phải leo trèo qua các tảng đá lớn hoặc băng qua những suối nước nhỏ, tạo nên trải nghiệm phiêu lưu đích thực.
3.5. Khu vực quan sát Voọc đầu Vàng
Khu vực quan sát voọc đầu vàng nằm trong vùng lõi của vườn quốc gia, được thiết kế đặc biệt để du khách có thể nhìn thấy loài linh trưởng quý hiếm này trong môi trường tự nhiên mà không làm ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng.
Khu vực quan sát Voọc đầu vàng (Ảnh: Sưu tầm)
Trung tâm bảo tồn đã xây dựng một số điểm quan sát chiến lược ở các vị trí mà đàn voọc thường xuất hiện, đặc biệt là vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn. Du khách cần đi cùng hướng dẫn viên chuyên nghiệp để được dẫn đến những vị trí tốt nhất và nhận được hướng dẫn cách quan sát động vật hoang dã đúng cách.
Để tăng cơ hội nhìn thấy voọc đầu vàng, du khách nên trang bị ống nhòm, mặc quần áo có màu sắc trung tính, hạn chế tiếng ồn và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về khoảng cách an toàn. Kiên nhẫn là yếu tố quan trọng nhất, đôi khi phải chờ đợi hàng giờ đồng hồ để có thể nhìn thấy những chú voọc quý hiếm này.
Ngoài việc quan sát trực tiếp, du khách còn có thể tìm hiểu thêm về các nỗ lực bảo tồn loài voọc đầu vàng tại trung tâm thông tin của vườn quốc gia, nơi trưng bày nhiều tài liệu nghiên cứu và hình ảnh về loài linh trưởng đặc biệt này.
4. Kinh nghiệm du lịch Vườn quốc gia Cát Bà Từ A-Z
4.1. Thời điểm lý tưởng để tham quan vườn Quốc gia
Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan Vườn quốc gia Cát Bà là từ tháng 4 đến tháng 10. Trong giai đoạn này, đặc biệt từ tháng 5 đến tháng 9, thời tiết ở Cát Bà khá ổn định với nhiều ngày nắng đẹp, nhiệt độ dao động từ 25-30°C, rất thích hợp cho các hoạt động ngoài trời và trekking.
Thời điểm đẹp đi ngắm Vườn quốc Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Tháng 4-5 là thời điểm đẹp nhất khi nhiều loài hoa rừng nở rộ, tạo nên khung cảnh đầy màu sắc trên các cung đường trekking. Đây cũng là mùa sinh sản của nhiều loài động vật, tăng cơ hội quan sát động vật hoang dã, đặc biệt là các loài chim.
Tháng 6-8 là mùa cao điểm du lịch với thời tiết nóng ẩm, thích hợp cho hoạt động tắm biển và các môn thể thao dưới nước. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm đông khách nhất.
Từ tháng 11 đến tháng 3, Vườn quốc gia Cát Bà khoác lên mình vẻ đẹp huyền bí với không khí se lạnh đặc trưng, tạo nên một không gian tĩnh lặng, thanh bình. Đây là thời điểm lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên, với những cánh rừng xanh mướt và cảnh sắc hoang sơ, quyến rũ. Dù là mùa lạnh, nhưng chính nét đẹp riêng biệt này lại thu hút rất nhiều du khách quốc tế tìm đến, để tận hưởng không khí trong lành và khám phá vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ của Cát Bà.
4.2. Phương tiện di chuyển đến vườn quốc gia Cát Bà
Để đến Vườn quốc gia Cát Bà, du khách có nhiều lựa chọn về phương tiện di chuyển tùy theo điểm xuất phát:
Từ Hà Nội:
Đi xe khách đến Hải Phòng (khoảng 2 - 2,5 giờ), sau đó đi tàu cao tốc từ bến Bính hoặc bến phà Đồng Bài đến Cát Bà (45 phút).
Hoặc đi xe buýt trực tiếp từ Hà Nội đến Cát Bà (khoảng 3 - 4 giờ, bao gồm cả thời gian đi phà).
Từ Hải Phòng:
Đi tàu cao tốc từ bến Bính đến Cát Bà, giá vé khoảng 180.000 - 250.000 VNĐ/lượt, thời gian di chuyển 45 phút.
Đi tàu cao tốc từ bến Bính đến Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Hành trình đến Cát Bà bắt đầu bằng việc đi ô tô qua cầu Tân Vũ, đến đảo Cát Hải, rồi tiếp tục lên phà tại bến Đồng Bài để sang Cát Bà (bến Cái Viềng). Sau khi xuống phà, bạn có thể lựa chọn đi xe buýt hoặc taxi để vào thị trấn Cát Bà.
Để chiêm ngưỡng toàn cảnh thiên nhiên hùng vĩ của vườn quốc gia Cát Bà từ trên cao, cáp treo Cát Bà là phương tiện lý tưởng. Tuy không lên đỉnh núi vườn quốc gia, cáp treo sẽ đưa bạn qua hai điểm giữa đảo, giúp bạn có những góc nhìn tuyệt đẹp của rừng nguyên sinh, vịnh Lan Hạ trong xanh và những hòn đảo nhỏ xung quanh. Vé cáp treo cho người lớn và trẻ em trên 1m có giá 60.000 VNĐ/lượt, hoặc 130.000 VNĐ/người cho vé combo cáp treo và xe trung chuyển. Du khách có thể mua vé trực tiếp tại quầy vé ga Cát Hải hoặc đặt vé trực tuyến.Du khách có thể dễ dàng mua vé trực tiếp tại quầy vé ga Cát Hải hoặc đặt vé trực tuyến tại đây.
Từ Hạ Long:
Đi tàu cao tốc từ Tuần Châu đến Cát Bà, thời gian khoảng 1 giờ. Sau khi đến thị trấn Cát Bà, để khám phá vườn quốc gia, du khách có thể:
Thuê xe máy với giá khoảng 100.000-200.000 VNĐ/ngày
Thuê xe đạp với giá khoảng 80.000-100.000 VNĐ/ngày
Đi xe ôm hoặc taxi đến cổng vườn quốc gia
Tham gia tour trekking có hướng dẫn viên địa phương
Lưu ý rằng một số khu vực trong vườn quốc gia chỉ có thể tiếp cận bằng đường bộ kết hợp với đường thủy, đặc biệt là các làng chài và các điểm tham quan biệt lập như làng Việt Hải.
4.3. Chi phí tham quan và giá vé vào cửa
Chi phí tham quan Vườn quốc gia Cát Bà khá hợp lý so với những trải nghiệm mà du khách nhận được. Dưới đây là thông tin chi tiết về giá vé và các chi phí liên quan:
Vé vào cửa vườn quốc gia:
Người lớn: 80.000 VNĐ/người
Trẻ em (dưới 12 tuổi): 40.000 VNĐ/người
Trẻ em dưới 6 tuổi: Miễn phí
Chi phí tham quan các điểm trong vườn quốc gia:
Động Trung Trang: 160.000 VNĐ/người lớn, 60.000 VNĐ/trẻ em
Khu bảo tồn voọc đầu vàng: 80.000 VNĐ/người lớn, 40.000 VNĐ/trẻ em
Đường leo núi Ngự Lâm: 80.000 - 160.000 VNĐ/người
Chi phí thuê hướng dẫn viên địa phương:
Nửa ngày: 300.000-500.000 VNĐ
Cả ngày: 600.000-800.000 VNĐ
Chi phí tour trekking:
Tour ngắn (2-3 giờ): 250.000-350.000 VNĐ/người
Tour dài (5-6 giờ): 450.000-600.000 VNĐ/người
Tour đặc biệt quan sát voọc đầu vàng: 700.000-900.000 VNĐ/người
Chi phí đi thuyền đến các làng chài:
Đến làng Việt Hải: 500.000-700.000 VNĐ/thuyền (4-6 người)
Tour kết hợp thăm làng chài và tắm biển: 800.000-1.200.000 VNĐ/thuyền
Ngoài ra, du khách nên chuẩn bị thêm chi phí cho ăn uống (khoảng 150.000-250.000 VNĐ/người/ngày), nước uống và đồ ăn nhẹ khi trekking. Việc mang theo tiền mặt là cần thiết vì nhiều điểm trong vườn quốc gia không có dịch vụ thanh toán bằng thẻ.
4.4. Các hoạt động ngoài trời nên thử tại Vườn quốc gia Cát Bà
Vườn quốc gia Cát Bà mang đến đa dạng hoạt động ngoài trời thú vị, phù hợp với nhiều sở thích và thể lực khác nhau:
Trekking xuyên rừng: Đây là hoạt động phổ biến nhất tại Cát Bà với nhiều cung đường đa dạng:
Đường mòn Kim Giao (6km): Xuyên qua rừng nguyên sinh, thích hợp cho người có thể lực tốt.
Đường leo núi Ngự Lâm (3km): Chinh phục đỉnh cao với tầm nhìn panorama.
Đường mòn Frog Valley (4km): Khám phá thung lũng ếch với hệ sinh thái đầm lầy độc đáo.
Chèo thuyền kayak: Khám phá những vùng vịnh đẹp quanh đảo Cát Bà, tiếp cận những hang động biển chỉ có thể vào bằng thuyền kayak. Giá thuê kayak khoảng 150.000-200.000 VNĐ/giờ hoặc 400.000-500.000 VNĐ/ngày.
Trải nghiệm chèo thuyền kayak quanh đảo Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Lặn biển ngắm san hô: Tại các vịnh nhỏ như Cát Dứa, Cát Oan, du khách có thể tham gia các tour lặn biển để chiêm ngưỡng hệ sinh thái san hô đa dạng với hơn 400 loài.
Lặn với ống thở (snorkeling): 300.000-400.000 VNĐ/người
Lặn bình khí (scuba diving): 1.500.000-2.000.000 VNĐ/người
Câu cá truyền thống: Tham gia cùng ngư dân địa phương trong các chuyến câu cá, học hỏi kỹ thuật câu cá truyền thống và thưởng thức thành quả tươi ngon ngay trên thuyền.
Leo núi và leo vách đá: Dành cho những người thích mạo hiểm, với nhiều tuyến leo vách đá vôi thách thức trên đảo. Cần có hướng dẫn viên chuyên nghiệp và trang bị bảo hộ đầy đủ.
Cắm trại qua đêm: Một số khu vực trong vườn quốc gia cho phép cắm trại qua đêm (cần đăng ký trước), mang đến trải nghiệm hòa mình hoàn toàn vào thiên nhiên và ngắm bầu trời đầy sao.
Quan sát chim: Với hơn 160 loài chim, Cát Bà là thiên đường cho những người yêu thích ngắm chim. Thời điểm tốt nhất là buổi sáng sớm, trang bị ống nhòm sẽ giúp bạn quan sát tốt hơn.
Đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm cáp treo vượt biển từ trên cao, với tuyến cáp treo tại Sun World Cat Ba. Đây là cách nhanh chóng và tiện lợi để đến đảo Cát Bà, đồng thời mang đến cho bạn trải nghiệm ngoạn mục với tầm nhìn 360 độ toàn cảnh biển đảo xanh ngát.
5. Ăn gì, ở đâu khi tham quan Vườn Quốc gia Cát Bà?
5.1. Đặc sản địa phương không thể bỏ qua
Ẩm thực Cát Bà nổi tiếng với các món hải sản tươi ngon và nhiều đặc sản độc đáo mà du khách không nên bỏ lỡ:
Hải sản tươi sống: Cát Bà tự hào với nguồn hải sản phong phú được đánh bắt hàng ngày. Đặc biệt nổi tiếng là:
Sam biển: Chế biến thành nhiều món như gỏi sam, sam hấp, lẩu sam, giá khoảng 250.000-350.000 VNĐ/kg.
Tu hài: Loài nhuyễn thể đặc sản của vùng biển Cát Bà, thường được chế biến hấp sả hoặc nướng mỡ hành, giá 350.000-450.000 VNĐ/kg.
Cua Cát Bà: Thịt chắc, ngọt, thường được hấp với gừng hoặc nấu riêu, giá 400.000-600.000 VNĐ/kg tùy mùa.
Hàu nướng mỡ hành: Món ăn đường phố phổ biến tại các quán ven biển, giá 15.000-20.000 VNĐ/con.
Cá song hấp Hồng Kông (Ảnh: Sưu tầm)
Cá song hấp Hồng Kông: Món đặc sản được chế biến từ cá song tươi sống nuôi trong lồng bè quanh đảo, hấp với các loại gia vị đặc biệt theo phong cách Hồng Kông, giá khoảng 400.000-500.000 VNĐ/kg.
Rượu sim Cát Bà: Đồ uống truyền thống được làm từ quả sim rừng, có vị ngọt thanh, hơi chua và hậu vị đắng nhẹ. Một chai rượu sim thủ công có giá khoảng 100.000-150.000 VNĐ.
Mật ong rừng: Được thu hoạch từ những tổ ong trong rừng nguyên sinh, mật ong Cát Bà có hương vị đặc trưng của hoa rừng, giá 250.000-300.000 VNĐ/lít.
Gỏi hoa chuối: Món ăn dân dã kết hợp giữa hoa chuối thái sợi với các loại rau thơm, tôm, thịt và đậu phộng, tạo nên hương vị chua ngọt đặc trưng.
Cháo chìa vôi: Món ăn bình dân của ngư dân Cát Bà, nấu từ gạo cùng với ruột cá chìa vôi, ăn kèm với rau sống và bánh đa nướng.
Các nhà hàng nổi tiếng để thưởng thức đặc sản Cát Bà bao gồm Nhà hàng Phuong Phuong (chuyên các món hải sản tươi sống), Quán ăn Hải Phong (nổi tiếng với cá song hấp), và các quán ăn dọc bãi biển Cát Cò. Giá cả dao động từ 150.000-300.000 VNĐ/người cho một bữa ăn đầy đủ.
5.2. Gợi ý khách sạn và homestay gần Vườn quốc gia Cát Bà
Du khách có nhiều lựa chọn lưu trú khi tham quan Vườn quốc gia Cát Bà, từ khách sạn sang trọng đến các homestay mang đậm bản sắc địa phương:
Khách sạn cao cấp:
Khách sạn Catba Island Resort & Spa: Nằm trên bãi biển Cát Cò, cách cổng vườn quốc gia khoảng 5km, giá phòng từ 1.500.000-3.000.000 VNĐ/đêm. Nơi đây có hồ bơi vô cực nhìn ra biển và dịch vụ spa cao cấp.
Khách sạn Catba Island Resort & Spa (Ảnh: Sưu tầm)
Flamingo Cat Ba Beach Resort: Khu nghỉ dưỡng 5 sao với kiến trúc ấn tượng, giá từ 1.800.000-5.000.000 VNĐ/đêm, cung cấp dịch vụ đưa đón đến vườn quốc gia.
Catba View Hotel: Khách sạn 4 sao với tầm nhìn đẹp ra vịnh, giá từ 1.200.000-2.000.000 VNĐ/đêm, cách cổng vườn quốc gia 3km.
Khách sạn tầm trung:
Hung Long Harbour Hotel: Vị trí đắc địa gần bến cảng, giá phòng từ 600.000-900.000 VNĐ/đêm.
Catba Central Hotel: Nằm ở trung tâm thị trấn, thuận tiện di chuyển, giá từ 500.000-800.000 VNĐ/đêm.
Mountain Pearl Hotel: Gần cổng vườn quốc gia, giá phòng từ 450.000-700.000 VNĐ/đêm.
Homestay và bungalow:
Catba Eco Lodge: Nằm giữa rừng nguyên sinh, gần vườn quốc gia, giá từ 700.000-1.200.000 VNĐ/đêm, bao gồm bữa sáng với sản phẩm hữu cơ.
Woodstock Beach Camp: Khu lưu trú phong cách lều trại ven biển, giá từ 350.000-500.000 VNĐ/đêm.
Green Homestay: Do người dân địa phương quản lý, giá chỉ từ 250.000-400.000 VNĐ/đêm, mang đến trải nghiệm sống cùng gia đình địa phương.
Green Homestay gần Vườn quốc gia Cát Bà được du khách ưa chuộng (Ảnh: Sưu tầm)
Việt Hải Homestay: Nằm trong làng Việt Hải biệt lập, giá từ 300.000-500.000 VNĐ/đêm, bao gồm các bữa ăn địa phương.
Điểm lưu trú độc đáo:
Nhà nghỉ sinh thái Whisper Nature: Nằm sâu trong rừng, thiết kế hòa hợp với thiên nhiên, giá từ 900.000-1.500.000 VNĐ/đêm.
Nam Cat Island Resort: Nằm trên đảo nhỏ biệt lập, chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền, giá từ 1.200.000-2.000.000 VNĐ/đêm.
Nếu muốn tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp hoang sơ của vườn quốc gia, bạn nên chọn các điểm lưu trú gần cổng vườn quốc gia hoặc trong các làng chài. Tuy nhiên, lưu ý rằng nên đặt phòng trước ít nhất 1-2 tháng nếu đi vào mùa cao điểm (tháng 5-8) để có nhiều sự lựa chọn và mức giá tốt.
6. Lưu ý quan trọng khi tham quan Vườn quốc gia Cát Bà
6.1. Quy định bảo vệ môi trường và động vật hoang dã
Vườn quốc gia Cát Bà là khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng, vì vậy có những quy định nghiêm ngặt mà du khách cần tuân thủ:
Quy định về bảo vệ môi trường:
Tuyệt đối không xả rác bừa bãi. Mọi rác thải phải được mang ra khỏi vườn quốc gia hoặc bỏ đúng nơi quy định.
Cấm hút thuốc trong khu vực rừng để tránh nguy cơ cháy rừng, đặc biệt trong mùa khô.
Không được tự ý đốt lửa trại ngoài những khu vực được chỉ định và phải có sự giám sát của nhân viên vườn quốc gia.
Hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần. Nên mang theo bình nước cá nhân có thể tái sử dụng.
Không gây ồn ào, hạn chế tiếng động lớn để không làm ảnh hưởng đến động vật hoang dã.
Du khách đi khám phá Vườn quốc gia Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Quy định về bảo vệ động vật hoang dã:
Giữ khoảng cách tối thiểu 30m với động vật hoang dã, đặc biệt là voọc đầu vàng.
Tuyệt đối không cho động vật ăn hoặc cố tình tiếp cận chúng.
Cấm sử dụng đèn flash khi chụp ảnh động vật hoang dã.
Không được săn bắt, bẫy, hoặc làm tổn thương bất kỳ loài động vật nào trong vườn quốc gia.
Không được hái, bẻ, hoặc lấy mẫu thực vật mà không có sự cho phép.
Quy định về tham quan:
Bắt buộc đi theo các đường mòn đã được thiết kế sẵn, không tự ý rẽ vào các khu vực chưa được khai thác.
Một số khu vực đặc biệt như khu bảo tồn nghiêm ngặt của voọc đầu vàng chỉ được tham quan với hướng dẫn viên của vườn quốc gia.
Tuân thủ giờ mở cửa của vườn quốc gia: 7:00 - 17:00 hàng ngày.
Đăng ký với ban quản lý vườn quốc gia nếu muốn thực hiện các hoạt động trekking khám phá sâu hoặc cắm trại qua đêm.
Vi phạm các quy định có thể bị phạt tiền từ 500.000 VNĐ đến 10.000.000 VNĐ tùy theo mức độ nghiêm trọng, hoặc thậm chí bị truy tố hình sự nếu gây hại nghiêm trọng đến các loài được bảo vệ đặc biệt.
6.2. Những vật dụng cần mang theo khi trekking
Những vật dụng cần mang theo khi trekking (Ảnh: Sưu tầm)
Để có trải nghiệm trekking an toàn và thoải mái tại vườn quốc gia Cát Bà, du khách nên chuẩn bị kỹ lưỡng những vật dụng sau:
Trang phục phù hợp:
Quần áo thoáng mát, khô nhanh, có khả năng chống nắng. Nên chọn trang phục có màu trung tính để không làm động vật hoang dã hoảng sợ.
Mũ rộng vành để che nắng hoặc mưa phùn.
Giày trekking chuyên dụng hoặc giày thể thao có độ bám tốt. Tuyệt đối không nên đi dép khi trekking vì địa hình nhiều đá và dốc.
Áo mưa nhẹ, dễ gấp gọn vì thời tiết Cát Bà có thể thay đổi đột ngột.
Găng tay mỏng để bảo vệ tay khi leo trèo qua các đoạn đường đá.
Thiết bị và dụng cụ:
Bình nước cá nhân dung tích tối thiểu 1.5 lít, tốt nhất là bình giữ nhiệt.
Ba lô nhỏ, chống nước hoặc có áo mưa cho ba lô.
Gậy trekking để hỗ trợ khi leo dốc hoặc xuống đường trơn.
Ống nhòm để quan sát động vật hoang dã và chim từ xa.
Máy ảnh có ống kính zoom để chụp ảnh thiên nhiên mà không làm phiền động vật.
Sạc dự phòng vì trong rừng không có điểm sạc pin.
La bàn hoặc GPS (nếu đi sâu vào rừng).
Đèn pin nhỏ (ngay cả khi đi ban ngày, vì có thể cần khi khám phá hang động).
Đồ dùng y tế và vệ sinh:
Bộ sơ cứu cơ bản với băng gạc, thuốc sát trùng, thuốc chống viêm.
Thuốc chống côn trùng cắn đốt (có thể chọn loại có DEET để bảo vệ tốt hơn).
Kem chống nắng có chỉ số SPF cao.
Khăn ướt kháng khuẩn và khăn khô nhỏ gọn.
Thuốc cá nhân nếu bạn đang điều trị bệnh.
Bột điện giải để bổ sung khoáng chất khi đổ mồ hôi nhiều.
Thực phẩm:
Thức ăn nhẹ giàu năng lượng như thanh protein, hạt khô, chocolate đen.
Trái cây khô hoặc tươi để bổ sung vitamin và đường.
Muối để phòng chuột rút khi đổ nhiều mồ hôi.
Nước tăng lực hoặc nước điện giải.
Khác:
Giấy tờ tùy thân và tiền mặt (nhiều nơi trong vườn quốc gia không chấp nhận thanh toán điện tử).
Túi zip để bảo quản rác thải của bạn trước khi tìm thấy thùng rác phù hợp.
Bản đồ vườn quốc gia (có thể lấy tại trung tâm thông tin du khách).
Số điện thoại khẩn cấp của ban quản lý Vườn quốc gia Cát Bà: 0225.3888741.
Lưu ý rằng cần giữ ba lô càng nhẹ càng tốt, chỉ mang những thứ thực sự cần thiết, đặc biệt khi trekking đường dài hoặc leo núi.
7. Vườn quốc gia Cát Bà so với các điểm du lịch sinh thái khác ở Việt Nam
7.1. Những điểm độc đáo chỉ có tại Vườn quốc gia Cát Bà
Vườn quốc gia Cát Bà sở hữu nhiều đặc điểm riêng biệt, tạo nên bản sắc độc đáo so với các điểm du lịch sinh thái khác tại Việt Nam:
Hệ sinh thái đa dạng kết hợp cả rừng và biển: Khác với vườn quốc gia Cúc Phương chỉ có rừng nhiệt đới hoặc Côn Đảo chủ yếu là hệ sinh thái biển, Cát Bà là nơi hiếm hoi kết hợp hài hòa cả hai hệ sinh thái. Du khách có thể trekking qua rừng nguyên sinh buổi sáng và lặn biển ngắm san hô vào buổi chiều - trải nghiệm không thể có tại hầu hết các vườn quốc gia khác.
Địa hình ven biển độc đáo: Hệ thống núi đá vôi trồi lên từ biển tạo nên cảnh quan kỳ vĩ không thể tìm thấy ở bất kỳ vườn quốc gia nào khác tại Việt Nam. Địa hình này còn tạo điều kiện cho sự hình thành của các hang động biển và hồ nước mặn trong đảo - một hiện tượng địa chất hiếm có.
Nơi sinh sống cuối cùng của voọc đầu vàng: Trong khi vườn quốc gia Cúc Phương có voọc mông trắng và Phong Nha-Kẻ Bàng có voọc hà tĩnh, thì voọc đầu vàng chỉ còn sống tại Cát Bà. Đây là loài linh trưởng đặc hữu có số lượng cá thể ít nhất thế giới, tạo nên giá trị bảo tồn độc đáo cho vườn quốc gia.
Các làng chài cổ biệt lập: Làng Việt Hải và một số làng chài khác nằm biệt lập giữa vùng núi đá vôi, chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền và đi bộ. Điều này đã giúp bảo tồn lối sống truyền thống và văn hóa nguyên bản của cư dân vùng biển đảo Bắc Bộ - một giá trị văn hóa độc đáo mà ít vườn quốc gia nào còn giữ được.
Làng chài cổ Việt Hải biệt lập trên đảo Cát Bà (Ảnh: Sưu tầm)
Hệ thống hang động đa dạng: Vườn quốc gia Cát Bà có cả hang động trên cạn (như động Trung Trang) và hang động biển (như hang Quả Bàng), tạo nên sự đa dạng trong trải nghiệm khám phá. Mỗi hang động đều có đặc điểm địa chất và hệ sinh thái riêng biệt.
Khả năng kết hợp với di sản thế giới: Cát Bà nằm liền kề với vịnh Hạ Long - di sản thiên nhiên thế giới, tạo điều kiện cho du khách kết hợp tham quan cả hai điểm đến trong cùng một hành trình - một lợi thế không vườn quốc gia nào khác có được.
Đa dạng sinh học biển đặc trưng: Hệ sinh thái biển tại Cát Bà có nhiều loài đặc hữu và quý hiếm như san hô đá đỏ, hải quỳ khổng lồ và một số loài cá đặc trưng của vùng vịnh Bắc Bộ không xuất hiện tại các vườn quốc gia ven biển khác như Côn Đảo hay Phú Quốc.
Những đặc điểm độc đáo này đã khiến UNESCO công nhận Cát Bà là Khu dự trữ sinh quyển thế giới, khẳng định giá trị nổi bật và không thể thay thế của vườn quốc gia trong hệ thống các khu bảo tồn thiên nhiên Việt Nam.
Vườn quốc gia Cát Bà không chỉ là viên ngọc xanh của Hải Phòng mà còn là báu vật thiên nhiên của cả Việt Nam. Hãy lên kế hoạch khám phá kho báu đa dạng sinh học này, nơi bạn có thể chiêm ngưỡng voọc đầu vàng quý hiếm, đắm mình giữa thiên nhiên hoang sơ và ghi dấu những kỷ niệm khó quên trong hành trình khám phá Việt Nam.