1. Tổng quan về xôi khúc Hải Phòng
1.1. Xôi khúc Hải Phòng là gì?
Xôi khúc Hải Phòng là món ăn mang đậm đặc trưng của ẩm thực vùng đất Cảng, nổi bật với sắc xanh nhạt từ lá khúc tươi quyện trong lớp xôi dẻo. Nhân bên trong gồm đậu xanh nghiền nhuyễn, thịt ba chỉ thái nhỏ xào với hành phi, xen lẫn mùi tiêu Bắc tạo nên hương thơm đặc trưng.
Khác biệt với xôi khúc ở những địa phương khác, xôi khúc Hải Phòng thường có phần thịt mỡ nhiều hơn, mang lại vị béo dễ chịu mà không gây ngấy. Lớp vỏ nếp dẻo vừa phải, nhân đậu xanh trộn cùng thịt nổi bật vị bùi, đem lại sự hài hòa khi thưởng thức. Người dân địa phương thường lựa chọn món này cho bữa sáng, dùng lót dạ giữa ngày hoặc mang làm quà quê, nhờ hương vị dễ ăn và giàu dinh dưỡng.
Xôi khúc đặc sản Hải Phòng. (Nguồn: Sưu tầm)
1.2. Lịch sử và ý nghĩa văn hóa của xôi khúc Hải Phòng
Đối với nhiều thế hệ người Hải Phòng, xôi khúc Hải Phòng là món ăn gắn liền với ký ức tuổi thơ. Đây không chỉ là món quà quê mộc mạc mà còn thể hiện nét giản dị, chân thật của vùng đồng bằng Bắc bộ, nơi mọi người trân quý từng hạt nếp và từng chiếc lá khúc do chính mình hái về.
Xôi khúc thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, ngày Tết, sự kiện cộng đồng cũng như trong đời sống thường nhật. Món ăn này là biểu tượng cho sự gắn bó của gia đình, tình cảm làng xóm cùng ý thức gìn giữ giá trị truyền thống. Mỗi chiếc xôi khúc Hải Phòng đều thể hiện sự tinh tế trong khâu chọn lựa nguyên liệu và chế biến, phản ánh sự cẩn trọng, tỉ mỉ của người làm bếp cũng như góp phần lưu giữ di sản ẩm thực địa phương qua nhiều thế hệ.
2. Bí quyết làm nên xôi khúc Hải Phòng chuẩn vị
2.1. Nguyên liệu "linh hồn" của xôi khúc Hải Phòng
Để tạo ra chiếc xôi khúc Hải Phòng tròn vị, khâu chọn nguyên liệu là vô cùng quan trọng. Gạo nếp cái hoa vàng của Đại Thắng, Tiên Lãng Hải Phòng được ưa chuộng nhờ độ dẻo mềm cùng mùi thơm tự nhiên. Khi nấu chín, hạt nếp đạt độ dai, không bị bở hoặc cứng.
Lá khúc Hải Phòng, còn gọi là rau khúc dại, là thành phần tạo màu xanh dịu và mang lại hương thơm riêng biệt cho món ăn. Việc sử dụng lá khúc bản địa giúp duy trì hương vị đặc sắc không thể tìm thấy ở nơi khác. Đậu xanh được chọn phải là những hạt chắc, ngâm cho mềm rồi nấu chín và nghiền nhuyễn, đem lại vị bùi nhẹ nhàng.
Phần nhân là sự kết hợp giữa thịt ba chỉ hoặc mỡ thăn thái nhỏ, xào săn cùng hành phi và tiêu Bắc. Nhờ vậy, nhân bánh vừa béo ngậy lại không gây ngấy. Gia vị như tiêu Bắc, hành khô phi thơm và nước mắm góp phần tăng vị đậm đà, tạo nên tổng thể hương vị tròn đầy cho món xôi khúc Hải Phòng.
Nguyên liệu “linh hồn” của xôi khúc Hải Phòng. (Nguồn: Sưu tầm)
2.2. Quy trình làm xôi khúc Hải Phòng từ A-Z
Các công đoạn chế biến xôi khúc Hải Phòng yêu cầu sự tỉ mỉ và khéo léo. Lá khúc sau khi thu hoạch được rửa sạch, luộc chín rồi xay hoặc giã nhuyễn, trộn cùng bột gạo nếp để làm nên vỏ ngoài xanh mướt. Trong trường hợp không có lá tươi, lá sấy khô có thể được sử dụng nhưng vẫn đảm bảo hương thơm nguyên bản.
Khâu làm nhân yêu cầu kỹ thuật nhất định. Đậu xanh được ngâm cho mềm, nấu chín rồi tán nhuyễn. Thịt ba chỉ thái nhỏ, ướp tiêu cùng hành khô và xào đến khi săn lại. Sau đó, vo viên đậu xanh rồi bọc lớp nhân thịt vào giữa, tạo thành nhân tròn đều.
Khi tạo hình, lớp bột làm từ lá khúc được ấn dẹt, đặt viên nhân vào giữa và vo viên lại, lăn qua gạo nếp đã ngâm trước đó rồi gói trong lá dong hoặc lá chuối. Bánh được xếp vào xửng hấp trong khoảng 15 đến 20 phút, tuỳ vào độ dày lớp nếp. Khi chín, xôi khúc đạt độ dẻo vừa phải, thơm mùi lá khúc và nhân đậm đà. Để giữ màu xanh tự nhiên, cần sơ chế lá khúc ngay sau khi hái, hạn chế để ngoài không khí quá lâu.
Xôi khúc được tạo hình các viên nhỏ vừa ăn. (Nguồn: Sưu tầm)
2.3. Những biến tấu mới trong năm 2026
Năm 2026 ghi nhận sự xuất hiện của nhiều cách biến tấu hấp dẫn đối với xôi khúc Hải Phòng. Một số nơi thêm dừa nạo hoặc nước cốt dừa để tăng vị béo nhẹ, phù hợp với xu hướng dinh dưỡng hiện đại. Nhờ vậy, món xôi khúc trở nên phong phú, hấp dẫn với các bạn trẻ.
Một số hàng quán cũng sử dụng lá dứa hoặc lá nếp để tăng màu xanh và mang lại hương thơm tươi mới. Sự sáng tạo này giúp xôi khúc Hải Phòng phù hợp hơn với khẩu vị của khách trẻ cũng như du khách quốc tế. Ngoài ra, việc điều chỉnh tỷ lệ nhân đậu xanh nhiều hơn và giảm lượng mỡ trong thịt cũng được áp dụng ở một số nơi, tạo nên món ăn nhẹ nhàng, phù hợp với xu hướng ăn uống lành mạnh.
3. Gợi ý quán xôi khúc Hải Phòng ngon nổi tiếng
3.1. Top quán xôi khúc Hải Phòng nên thử khi đến đất Cảng
Xôi khúc Bà Sai ở chợ Cột Đèn, nằm tại 28A Cầu Đất, phường Gia Viên, Hải Phòng, nơi đây được biết đến với xôi nếp dẻo, nhân đậu xanh tơi và phần thịt mỡ ba chỉ vừa vặn. Vị lá khúc giữ đúng chuẩn truyền thống nhờ công thức gia truyền, quán mở cửa buổi sáng từ 6:00 đến 10:00 với mức giá hợp lý cùng phong cách phục vụ tận tình.
Trang Cao Xôi Xéo nằm tại 142 Hoàng Minh Thảo, Phường Dư Hàng Kênh, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng, quán gây ấn tượng nhờ công thức gia truyền kết hợp nếp cái hoa vàng, đậu xanh bùi và thịt kho đậm đà. Quán phục vụ chu đáo từ 5:30 đến 10:30 mỗi ngày và thu hút đông đảo khách nhờ hương vị trọn vẹn, cân bằng.
Xôi Mặn Cột Đèn nằm tại 5B/172 Đình Đông, Phường Đông Hải, Quận Lê Chân, TP. Hải Phòng, quán lựa chọn hạt nếp kỹ càng, xôi khúc mềm dẻo cùng nhiều lựa chọn topping như thịt, pate, lạp xưởng và trứng ốp. Quán chú trọng vệ sinh an toàn thực phẩm và đội ngũ phục vụ luôn niềm nở. Mỗi địa chỉ kể trên đều mang điểm mạnh về độ dẻo của xôi khúc, chuẩn vị lá khúc, dịch vụ thân thiện và mức giá phù hợp.
3.2. Quán xôi khúc Hải Phòng phát triển tại các thành phố lớn và nước ngoài
Tại Hà Nội và TP.HCM, nhiều quán xôi khúc nhỏ do người Hải Phòng mở đã gìn giữ cách chế biến truyền thống. Một số nơi còn thêm dừa nạo hay lá dứa để món xôi khúc Hải Phòng phù hợp hơn với thị hiếu thực khách ở thành phố. Các quán này duy trì chất lượng ổn định, không gian phục vụ hiện đại, sạch sẽ.
Xôi khúc với màu xanh bắt mắt làm từ lá dứa. (Nguồn: Sưu tầm)
4. Gợi ý trải nghiệm du lịch kết hợp với xôi khúc Hải Phòng
Một ngày tại Hải Phòng sẽ thêm phần thú vị nếu bạn bắt đầu bằng việc thưởng thức xôi khúc Hải Phòng ở những quán nổi tiếng như chợ Cột Đèn hay tiệm Bà Sai. Hương vị đặc trưng của món ăn giúp bạn cảm nhận sâu sắc hơn tinh thần ẩm thực của vùng đất này. Sau đó, hành trình nên tiếp tục với việc ghé thăm các khu chợ truyền thống, nơi bạn có thể tìm hiểu nét văn hóa mua bán và gặp gỡ người bản địa hiếu khách.
Dừng chân tại quán cà phê Hải Phòng gần các tiệm xôi khúc cũng là cách tận hưởng không gian thư giãn giữa lòng thành phố. Bạn có thể tiếp tục chuyến đi với những điểm đến như hồ Tam Bạc, Bạch Đằng Giang hay trải nghiệm cáp treo Sun World Cat Ba để kết hợp cảm nhận thiên nhiên, văn hóa và ẩm thực hiện đại của thành phố.
Trải nghiệm cáp treo ngắm toàn cảnh Cát Bà. (Nguồn: Sưu tầm)
Nếu muốn trải nghiệm trọn vẹn hơn, đừng quên thử bánh đa cua Hải Phòng với thịt cua đồng đậm vị, bánh mì cay nhỏ giòn nhân pate thơm ngậy hay thưởng thức một cốc chè thái mát lạnh. Những món ăn này sẽ làm phong phú thêm hành trình khám phá ẩm thực và để lại dư vị khó quên trong lòng mỗi du khách.
Xôi khúc Hải Phòng không chỉ là nét đặc sắc trong ẩm thực địa phương mà còn là biểu tượng của tinh thần quê hương, góp phần truyền tải sự mộc mạc, ấm áp của người dân đất Cảng. Từng lớp xôi dẻo thơm là sự hòa quyện giữa truyền thống và sáng tạo, mang đến cho thực khách trải nghiệm trọn vẹn và sâu lắng. Khi đặt chân đến thành phố hoa phượng đỏ, đừng quên thưởng thức xôi khúc và chia sẻ cảm nhận của riêng bạn về hương vị thân thương ấy.